اثر بخشی آموزش دلگرم سازی شوانکر بر سلامت روانی و رضایت زناشویی همسران جانبازان
فهرست مطالب
فصل اول: چارچوب تحقیق ۱
۱۱ بیان مسئله۲
۲۱ اهمیت و ضرورت تحقیق۴
۳۱ هدف تحقیق ۵
۴۱ فرضیه های تحقیق۵
۵۱ تعریف مفاهیم و واژگان اختصاصی طرح۶
فصل دوم: پیشینیهی تحقیق ۹
۱۲ مبانی نظری رویکرد آدلر ۱۰
۱۱۲ دلگرم سازی۱۲
۱۱۱۲ رفتارهای دلگرم زدا در خانواده ۱۵
۲۱۱۲ خود دلگرم سازی۱۶
۳۱۱۲ آموزش خود دلگرم سازی شوانکر۱۷
۲۲ خانواده۱۹
۳۲ رضایت زناشویی۲۳
۱۳۲ عوامل موثر بر رضایت زناشویی۲۳
فهرست مطالب
عنوان صفحه
۲۳۲ بررسی نظریه های موجود در رابطه با رضایت مندی زناشویی۲۵
۱۲۳۲ نظریه ی چرخه ی زندگی زناشویی ۲۶
۲۲۳۲ نظریه های طبقه بندی ازدواج های بادوام ۲۶
۳۲۳۲ نظریه ی مبادله ی اجتماعی نای ۲۷
۴۲۳۲ نظریه ی عقلانی- هیجانی الیس ۲۸
۳۳۲ مدل های زوج درمانی۲۸
۴۳۲ ازدواج و رفتار با همسر از دیدگاه قرآن و حدیث ۳۰
۴۲ سلامت روانی۳۱
۱۴۲ تعریف سلامت و بهداشت روانی ۳۱
۲۴۲ عوامل موثر بر اختلال سلامت روانی ۳۳
۳۴۲ مفهوم سلامت روانی از دیدگاه های مختلف ۳۴
۴۴۲ معیارهای سلامت روان از دیدگاه اسلام ۳۶
۵۴۲ اهداف بهداشت روانی۳۷
۶۴۲ ارتقاء بهداشت روانی ۳۸
۵۲ جنگ و جانباز۳۹
۱۵۲ جنگ۳۹
۲۵۲ جنگ از دیدگاه قرآن۴۱
فهرست مطالب
عنوان صفحه
۳۵۲ جانباز و جانبازی۴۲
۶۲ مروری بر تحقیقات انجام شده در ایران و جهان ۴۵
۱۶۲ تحقیقات انجام شده در داخل کشور ۴۵
۲۶۲ تحقیقات انجام شده در خارج کشور۵۲
فصل سوم: روش تحقیق ۵۹
۱۳ جامعه ی آماری، نمونه و روش نمونه گیری۶۰
۲۳ روش تحقیق۶۰
۳۳ روش جمع آوری داده ها۶۰
۴۳ ابزار پژوهش۶۱
۱۴۳ پرسشنامه ی رضایت زناشویی اینریچ ۶۱
۱۱۴۳ معرفی کلی پرسشنامه ۶۱
۲۱۴۳ نمره گذاری پرسشنامه ی اینریچ ۶۳
۳۱۴۳ ویژگی های روان سنجی پرسشنامه ی اینریچ ۶۴
۲۴۳ پرسشنامه ی سلامت عمومی GHQ66
۱۲۴۳ معرفی کلی پرسشنامه ۶۶
فهرست مطالب
عنوان صفحه
۲۲۴۳ نمره گذاری پرسشنامه ی GHQ 68
۳۲۴۳ ویژگی های روان سنجی پرسشنامه ی سلامت عمومی GHQ 69
۵۳ متغیرهای پژوهش ۷۰
۶۳ روش تحلیل آماری داده ها ۷۱
فصل چهارم: تحلیل داده های تحقیق ۷۲
۱۴ مقدمه۷۳
۲۴ یافته های توصیفی تحقیق۷۳
۳۴ تحلیل استنباطی داده های تحقیق ۸۶
فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری۹۲
۱۵ مقدمه۹۳
۲۵ خلاصه ی یافته های تحقیق و نتیجه گیری ۹۳
۳۵ پیشنهادات پژوهشی۹۷
۴۵ پیشنهادات کاربردی۹۷
۵۵ محدودیت های تحقیق۹۸
فهرست مطالب
عنوان صفحه
فهرست منابع۹۹
منابع فارسی۱۰۰
منابع لاتین ۱۱۳
پیوست الف: روش آموزشی شوانکر ۱۱۵
پیوست ب: پرسشنامه های GHQو اینریچ ۱۲۷ Abstract
فهرست جداول
عنوان صفحه
جدول ۱۳ دیاگرام طرح۶۱
جدول ۱۴ فراوانی سن همسران جانباز۷۴
جدول ۲۴ فراوانی سن جانبازان ۷۵
جدول ۳۴ فراوانی درصد جانبازی جانبازان۷۶
جدول ۴۴ فراوانی تحصیلات همسران جانباز۷۷
جدول ۵۴ فراوانی تحصیلات جانبازان ۷۸
جدول ۶۴ فراوانی شغل همسران جانباز ۷۹
جدول ۷۴ فراوانی شغل جانبازان۸۰
جدول ۸۴ فراوانیطول مدت ازدواج افراد شرکت کننده در پژوهش ۸۱
جدول ۹۴ فراوانی تعداد فرزندان۸۲
جدول ۱۰۴ میانگین و انحراف استاندارد نمرات ۸۳
رضایت زناشویی هر دو گروه
جدول ۱۱۴ میانگین و انحراف استاندارد نمرات GHQگروه آزمایش۸۴
جدول ۱۲۴ میانگین و انحراف استاندارد نمرات GHQگروه کنترل ۸۵
جدول ۱۳۴ آزمون Tمستقل بین گروه های آزمایشی در عامل۸۶
رضایت زناشویی اینریچ
جدول ۱۴۴ آزمون Tمستقل بین گروه های آزمایشی در عامل۸۷
نمره ی کل سلامت روان
فهرست جداول
عنوان صفحه
جدول ۱۵۴ آزمون Tمستقل بین گروه های آزمایشی در عامل۸۸
علائم جسمانی (A)
جدول ۱۶۴ آزمون Tمستقل بین گروه های آزمایشی در عامل۸۹
اضطراب و مشکلات خواب (B)
جدول ۱۷۴ آزمون Tمستقل بین گروه های آزمایشی در عامل۹۰
اختلال در کارکردهای اجتماعی
جدول ۱۸۴ آزمون Tمستقل بین گروه های آزمایشی در عامل۹۱
چکیده:
در این پژوهش تلاش شده است تا تأثیر آموزش برنامه ی تدوین شده توسط پژوهشگر با رویکرد شوانکر بر افزایش سلامت روانی و رضایت زناشویی همسران جانباز مورد بررسی قرار گیردبدین منظور از میان همسران جانباز ساکن در دو مجتمع مسکونی و مادران دو مدرسه در منطقه ی ۲۲ و ۲ دعوت به عمل آمد و از بین مراجعه کنندگان ۳۰ همسر جانباز که شرایط ورود به این طرح را داشتند بهصورت تصادفی انتخاب شده و در دو گروه آزمایشی و کنترل قرار گرفتندروش تحقیق در این پژوهش، آزمایشی بوده و از طرح پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل استفاده شدهمسران جانباز گروه آزمایش در معرض آموزش تدوین شده با رویکرد شوانکر به مدت ۱۰ جلسه ۱ ساعت و ۳۰ دقیقه قرار گرفتند و گروه کنترل نیز هیچ آموزشی دریافت نکردنداز هر دو گروه پیش آزمون و پس آزمون به عمل آمدابزارهای به کار رفته در این پژوهش عبارت بودند از:
۱پرسشنامه ی رضایت زناشویی اینریچ فرم ۴۷ سئوالی که پایایی آن در پژوهش میرخشتی (۱۳۷۵)، ۹۲/۰ و در پژوهش سلیمانیان ۹۵/۰ به دست آمده است
۲پرسشنامه ی سلامت عمومی که پایایی آن در پژوهش پالاهنگ (۱۳۷۴)، ۹۱/۰ برآورد شده است
در این پژوهش از روش آماری نمرات اختلافی استفاده شدنتایج حاکی از آن بود که آموزش دلگرمسازی شوانکر موجب افزایش رضایت زناشویی وسلامت‌روان شده‌است و در خرده مقیاسهای علائم جسمانی، اضطراب، اختلال در کارکرد اجتماعی و افسردگی نیز موجب بهبود علائم شده است و فرضیههای ما تائید شدند
واژههای کلیدی:جانباز، آموزش دلگرمسازی، رضایت زناشویی، سلامت روان، همسر جانباز
افسردگی (D)
۲۵ خلاصهی یافته های تحقیق و نتیجه گیری
فرضیهی اول: آموزش همسران جانبازان با رویکرد شوانکر رضایت زناشویی آنان را افزایش میدهد
همانطور که در جدول ۱۳-۴ نشان داده شده t به دست آمده از t جدول بزرگتر است و تفاوت از لحاظ آماری معنادار است و با ۹۵% اطمینان نتیجه میگیریم که آموزش شوانکر بر افزایش رضایت زناشویی تأثیر داردبنابراین فرضیهی اول تأیید می شود
این یافته با پژوهش احمدی (۱۳۸۲) هماهنگ است که نشان داده بود تغییر شیوهی زندگی موجب افزایش سازگاری زناشویی میگردد و با پژوهش هاشمی (۱۳۸۵) ناهماهنگ است که آموزش بر روی همسران بر رضایت زناشویی آنها تأثیر معنیداری نداشته است
جراره (۱۳۸۶) نیز تأثیر روح زوج درمانگری را بر رضایت زناشویی سنجیده بود و افزایش آن را مشاهده کرد بود که این نیز با داده های ما هماهنگ است
عوامل متعددی مانند پذیرش و احترام، اعتماد، همدلی، رابطه ی جنسی ورضایت زناشویی را تحت تأثیر قرار می دهندیکی از مهمترین عوامل داشتن رابطه ی صمیمانه با یکدیگر است
لازمه ی ارتباط صمیمانه دادن باز خوردهای مثبت وقدردانی کردن از یکدیگر است یعنی همان خصوصیات که افراد در روش آموزشی شوانکر می آموزند
مایبل و مایبل ( ۲۰۰۴ ) به نقل از فتحی ( ۱۳۸۶ ) رفتار های مؤثری را که افراد در دلگرم کردن همدیگر استفاده می کنند معرفی کرده است که عبارتند از پذیرا بودن ، القاء کردن ایمان و اطمینان به یکدیگر، شناخت نقاط قوت ، پذیرش اشتباه ، تمرکز روی نقاط قوت و تحریک مسئولیت پذیری این ها از عوامل مؤثر در رضایت زناشویی هستند و ما در این برنامه ی آموزشی از آن ها استفاده کردیم و بر همین اساس رضایت زناشویی افزایش پیدا کرد و فرضیه ی ما ثابت شد
فرضیهی دوم: آموزش همسران جانبازان با رویکرد شوانکر سلامت روانی آنها را افزایش میدهد
با توجه به جدول ۱۴۴ میتوان با ۹۵% اطمینان گفت که آموزش شوانکر بر سلامت روانی همسران جانبازان تأثیر دارد و تفاوت معنادار استبنابراین فرضیه ی دوم ما نیز تأیید می شود
این یافته با پژوهش فتحی (۱۳۸۶) و یافته های اسماعیلی (۱۳۸۳) هماهنگ استدر این آموزش فرد خود ابرازگری و بیان هیجانات را تجربه می کند و در آموزش شوانکر فرد به این تجربه می رسدهمچنین جراره (۱۳۸۶) زوج درمانگری را با افزایش سلامت روان سنجیده بود و به اثرات
مثبت آن رسیده بود و این تأکید کنندهی
فرضیهی ما است
روش آموزش دلگرم سازی شوانکر در افراد ایجاد اعتماد به نفس و حس مفید بودن و تعلق می کنددر تحقیق باهلمن و دینتر ( ۲۰۰۱ ) افراد شرکت کننده با جرأت تر و دارای اعتماد به نفس بیشتری بودند از دیدگاه آدلر هم انسان سالم انسانی است که اعتماد به نفس در او در حد عالی است و چون روش شوانکر در افراد ایجاد اعتماد به نفس و مثبت بودن می کند می توان گفت سلامت هم بالا می رود و در نتیجه این ها تائید کننده ی فرضیه ی ما هستند
فرضیهی سوم: آموزش همسران جانبازان با رویکرد شوانکر علائم جسمانی آنها را کاهش میدهد
همانطور که در جدول ۱۵۴ مشاهده میشود بین میانگین نمرات اختلافی دو گروه در مقیاس Aتفاوت معناداری وجود دارد و با ۹۵% اطمینان فرضیهی ما ثابت میشود
این یافته ها با پژوهش فتحی (۱۳۸۶) هماهنگ است که نشان داد این آموزش علائم جسمانی مادران دارای کودک عقب مانده را کاهش می دهدهمچنین با پژوهش بار- آن (۱۹۹۷) و اسماعیلی (۱۳۸۳) که نشان دادند توانایی اظهار وجود و بیان هیجانات که جزیی از برنامهی شوانکر است، منجر به کاهش علائم جسمانی می شود هماهنگی داردبا توجه به این یافته ها چون این برنامه ی آموزشی بر اظهار وجود تأکید می کند می تواند به کاهش علائم جسمانی کمک کند یافته های ما با پژوهش علاءالدینی (۱۳۸۳) ناهماهنگ استدر پژوهش او امید درمانی در کاهش علائم جسمانی تغییری ایجاد نکرد و این با یافته های ما مغایر است
فرضیهی چهارم: آموزش همسران جانبازان با رویکرد شوانکر اضطراب و مشکلات خواب آنان را کاهش میدهد
با توجه به جدول ۱۶۴ بین میانگین نمرات اختلافی دو گروه در مقیاس Bتفاوت معناداری وجود دارد و با ۹۵% اطمینان فرضیهی ما ثابت میشود
یافته های ما با یافته های محمدی (۱۳۸۵) که اثر بخشی مشاورهی گروهی را موجب کاهش اضطراب در افراد می دانست هماهنگ استولی با پژوهش علاء الدینی (۱۳۸۷) ناهماهنگ استدر پژوهش او امیددرمانی در اضطراب و بی خوابی تغییری ایجاد نکردند و این با
یافته های ما مغایر است
روش آموزشی شوانکر با آموختن این نکته به افراد که همه ی انسان ها ناقص هستند و دارای توانایی های محدودی هستند و با دلگرم کردن افراد و افزایش اعتماد به نفس آن ها توانسته است اضطراب را در افراد کاهش دهد دراین تحقیق هم افراد با تمرین پذیرفتن نقص های خود به کاهش اضطراب خود کمک کردند و فرضیه ی ما ثابت شد
فرضیهی پنجم: آموزش همسران جانبازان با رویکرد شوانکر کارکردهای اجتماعی آنان را افزایش میدهد
همانطور که در جدول ۱۷۴ مشاهده میشود با ۹۵% اطمینان فرضیه ما ثابت میشود و تفاوت بین میانگین دو گروه از لحاظ آماری معنادار است
این یافته با پژوهش یعقوبی (۱۳۷۷) وفتحی (۱۳۸۶) وصفرزاده (۱۳۸۳) های زندگی را بر هماهنگ استدر روش آموزشی این تحقیق افراد در گروه شرکت می کنند و شرکت در گروه خود موجب بهبود کارکردهای اجتماعی می شود افراد گوش دادن ، سخن گفتن صحیح و کوتاه و را می آموزند و آموزش این مهارت ها موجب افزایش کارکرد های اجتماعی شان می شود و روش شوانکر از همین طریق توانسته است کارکرد های اجتماعی را بهبود بخشد
فرضیهی ششم: آموزش همسران جانبازان با رویکرد شوانکر افسردگی آنان را کاهش میدهد
در جدول ۱۸۴ نشان داده شد که t بدست آمده از t جدول بزرگتر است و بین میانگین نمرات اختلافی تفاوت معناداری وجود دارد و فرضیه ما با ۹۵% اطمینان ثابت میشود
یافته های ما با یافته های فتحی (۱۳۸۶) ناهماهنگ استدر پژوهش او میانگین نمرات پس آزمون دو گروه دارای تفاوت معناداری نمی باشند و روش آموزشی شوانکر نتوانسته است باعث کاهش افسردگی در آزمودنی ها شودپژوهش ما با پژوهش علاءالدینی (۱۳۸۷) هماهنگ استدر پژوهش او امیددرمانی باعث کاهش افسردگی در آزمودنی ها شدافراد افسرده کمتر با دیگران ارتباط برقرار می کنند فرد افسرده ابتدا باید مهارت های ارتباطی اش بهبود پیدا کند روش آموزشی تحقیق سعی در بهبود مهارت های ارتباطی داشته است و شاید به همین دلیل توانسته است افسردگی افراد را کاهش دهد
۳۵ پیشنهادات پژوهشی
– علاوه بر همسران ،خود جانبازان نیز حضور داشته باشند
– با توجه به اینکه پژوهش حاضر محدود به شهر تهران بود پیشنهاد میشود پژوهشهای مشابهی در مورد جانبازان و همسران آنها در شهرهای دیگر کشور انجام شود
– مقایسهی روش شوانکر با روشهای دیگر که در افزایش رضایت زناشویی تأثیر دارند
– مقایسهی روش شوانکر با روشهای دیگر که در افزایش سلامت روانی تأثیر دارند
– پیگیری دوماهه، شش ماهه و یک ساله متغیرهای وابستهی این پژوهش
۴۵ پیشنهادات کاربردی
– با توجه به اینکه دلگرمسازی برای پیشرفت تمام انسانها لازم و ضروری است، پیشنهاد میشود این برنامه آموزشی در جلسات آموزشی خانواده که در تمام واحدهای مددکاری بنیاد جانبازان برقرار میشود استفاده شود و همه در این زمینه آموزش ببینند
– آموزش این برنامه بهصورت کارگاههای ازدواج برای دختران و پسرانی که در
آستانهی ازدواج هستند میتواند مفید و باعث ارتباط مثبت و سازنده باشد
– با توجه به اینکه اغلب همسران جانبازان و جانبازان دارای تعارضات زناشویی و سطح سلامت روان پایین هستند، پیشنهاد میشود این برنامه بهصورت دورهای برای تمام آنها اجرا شود
۵۵ محدودیتهای تحقیق
۱عدم همکاری جانبازان در پژوهش
۲عدم استقبال همسران جانبازان در پژوهش
۳محدودیت در جنسیت، بهطوریکه فقط همسران در این پژوهش حضور داشتند
۴عدم کنترل محقق بر نحوهی اجرای تکالیف خانگی شرکت کنند
توجه:این فایل دارای پرسشنامه می باشد
شوانکر و آموزش دلگرم سازی رضایت زناشویی
همسرا جانبازان با توجه به نظریه شوانکر
سلامت روان همسران جانبازان دلگرم سازی
شوانکر بر زندگی همسران جانبازان